DERİ HASTALIKLARINDA
SAPLANTI VE SAPTAMALAR

SIK GÖRÜLEN DERİ HASTALIKLARI

Ekzemalar

Ürtiker

Akne vulgaris

Mantar enfeksiyonları

İlaç reaksiyonları

Deri kanserleri

Bakteriyel deri enfeksiyonları

Saç dökülmeleri-alopesiler

Ekzemanın sınıflandırılması :

Endojen ekzemalar:

Atopik ekzema

Seboreik ekzema

Gravitasyonel ekzema-Staz dermatit

Numuler ekzema

Dizhidrotik ekzema

Ekzojen ekzemalar:

İrritan kontakt dermatit

Allerjik kontakt dermatit

Diaper dermatit

Asteatotik ekzema

İntertrigo

Palmo-planter hiperkeratozik ekzema

Fotodermatit

Ekzemada elemanter lezyonlar:

Akut ekzema:

Eritem, ödem, vezikül, süventman ve sonuç olarak krut

Kronik ekzema:

Likenifikasyon, deskuamasyon, hipo veya hiperpigmentasyon, bazı olgularda hiperkeratoz

Her iki durumda da kaşıntıya sekonder deri değişiklikleri

Ekzemada tanı / ayırıcı tanı:

Tanı anamnez ve dermatolojik bakı ile konabilir

Kesin tanı için biyopsi gerekebilir

Kontakt dermatitte patch test allerjenin saptanmasında çok yardımcıdır

Ayırıcı tanı:

Psoriasis, erizipel, liken simpleks, dermatofitoz, pitiriazis rosea,MF, tinea pedis, Sy, liken planus

KONTAKT DERMATİT

KONTAKT DERMATİT TEDAVİSİ

İRRİTAN VE ALLERJİK FAKTÖRLERİN ORTADAN KALDIRILMASI

TOPİKAL KORTİKOSTEROİD

EMOLYENT VE NEMLENDİRİCİ AJANLAR-Vaseline, üre vs

YAMA TESTİ

EKZEMALAR

Ekzemada tedavi :

İlk adım nedenin bulunup ortadan kaldırılmasıdır

Süventman varsa yaş pansuman

Kuruma sağlandıktan sonra topikal ks önerilir

Topikal kortikosteroidin formu ve gücü, lezyona, hastaya ve yerleşim yerine göre özenle seçilmelidir

Uzun süreli topikal ks kullanımında olası yan etkiler göz önünde bulundurulmalıdır

Ekzemada tedavi :

Kronik lezyonlarda derinin nemlendirilmesi önemlidir

Şiddetli kaşıntıdan yakınan hastalarda sistemik antihistaminikler verilir

Yaygın lezyonları olan hastalar hospitalize edilmelidir

Kortikosteroid dışında siklosporin ve UV ışınları tedavide kullanılabilir

Son yıllarda takrolimus, pimekrolimus, mikofenalat mofetil ile yarar sağlanmıştır

Bu ajanlar immunsupresif etkili olduğundan enfeksiyon riski önemlidir

AKUT EKZEMA

ATOPİK DERMATİT

ATOPİK DERMATİT

Rp  1. atarax sirop   DIB

  s: günde 2-3 kez 1 ölçek

  2. excipial lipo emülsiyon   DIB

  s: sürekli vücuda

  3. steroid (eumovate, dermatop vs) pom   DItube

  s: çok kaşınan yerlere gece yatarken

      4. pimekrolimus (elidel) krem  DI tube

  s: idamede sabah akşam sürülecek

Rp/

  1. Topikal steroid

  2. Topikal çinko oksit

  3. Antiseboreik şampuan (ketokonazol vs)

Rp /

1.Vaseline salicylee %5    200 gr

  S: günde bir beyaz kabuklu alanlara

●

2. Dermovate pom    DI tube

  S: günde 1 kez akşam 2 hafta

●

3. Cutivate pom DI tube

  S: 2. haftadan sonra 6 hafta süreyle günde 1 sür.

ERİZİPEL-yılancık

Rp  1.Klavunat tab DIIB

  s: 2x1 ( 10 gün)

  2. Sol de rivanol 1/1000     500 cc

  s: günde 2 sil

  3. Etol tab  DIB

  s: 2x1  tok

  Not: yatak istirahati şart.

  sonra.: t. Pedis tedavisi

Rp/

1.Oral antihistaminik-atarax vs

2. Lokal steroidli merhem

3. Sistemik kortikoterapi-Prednol vs

4. Galvanoterapi

5. Oral retinoid-asitretin

PİTYRİASİS ROSEA DE GİBERT

Rp/

1.Oral antihistaminik

Setirizin, loratadin, akrivastin vs

2. Mentolsüz sulu pat

Oxyde de zinc

Talc

Glycerine

Eau de rose

3. Düşük potent yerel steroid

Tinea pedis :

Genellikle yetişkin erkeklerde görülen ayaktaki mantar enfeksiyonudur

Üç şekilde karşımıza çıkar:

İntertrijinöz tip:

  Parmak arası ve altında maserasyon, deskuamasyon, fissür ve ödem ve kendine has özel bir kokusu vardır, kaşıntılıdır. Sıklıkla en dar olan 4. parmak arasında başlar, giderek tüm ayağa yayılır. Enfekte olmaya eğilimlidir, erizipel, lenfödem ve elefantiyazis gelişebilir

Tinea pedis :

Vezikülobüllöz tip:

  Plantar bölge ve topukta görülür. Stratum korneum çok kalındır, veziküller papül gibi görünebilir

  Sıklıkla ellerde, mantar enfeksiyonuna karşı bir allerjik reaksiyon olarak tanımlanan, lezyonlarda mantar elemanının bulunmadığı id reaksiyonu eşlik eder, enfeksiyon eşlik edebilir

  Kaşıntı belirgindir

Kuru skuamlı keratozik tip:

  İnflamasyonun görülmediği kronik tiptir. Yaygın, ince, gümüşi beyaz renkte deskuamasyon bulunur. Skuamlar deriye sıkıca yapışıktır. Bu tipte ellere bulaş daha kolaydır.

Tinea pediste tanı / ayırıcı tanı:

Tanı:

Kliniktir, şüpheli durumlarda ve uygun tedavi yapabilmek için mikolojik bakı ve kültür istenebilir

Kültür sonucuna göre uygun antifungal seçilerek doğru tedavi yapılır

Ayırıcı tanı:

İntertriginöz tip; intertrigo, kandidiazis, gram (-) enfeksiyon

Kuru skuamlı tip; kserozis, pitriazis rubra pilaris, iktiyozis, palmoplantar keratoderma, psoriazis, liken planus, ilaç erüpsiyonları

Vezikülobüllöz tip; kontakt dermatit

Tinea pediste tedavi:

En önemlisi ayakların kuru tutulmasıdır

Parmak aralarındaki maserasyonu kurutmak için potasyum permanganat banyo uygulanır

Topikal olarak antifungaller krem olarak verilir

Tırnak tutulumunda veya çok şiddetli tinea pediste oral tedavi gerekebilir

Enfekte tinea pediste ise önce enfeksiyon tedavi edilir ardından antimikotik tedaviye başlanır

4. Enfekte ise oral AB  DIB

  S: 2x1

5. İd reaksiyonu varsa antihistaminik  DIB

  S: 2x1

6. İd reaksiyonu varsa ellere kortikosteroid içeren krem

  S: us ext (sabah-aksam ince sürülür)  Dıtube

İLAÇ ERÜPSİYONLARI

Ürtiker :

Kaşıntılı, eritemli-ödemli plaklar (urtica) ile karakterizedir

Urtica genellikle birkaç saat içinde kaybolmakla birlikte en çok 24 saat içinde geriler

Lezyonlar 24 saatten fazla sürüyorsa ürtikeriyal vaskülit açısından biyopsi alınmalıdır

Hastalık süresi 6 haftadan kısa ise akut, uzun ise kronik ürtiker terimi kullanılır

Akut ürtikerlerin büyük bir çoğunluğunda etken saptanabilirken, kronik ürtikerlerin %80’inde neden bulunamaz ve otoimmun ürtiker olarak değerlendirilir

Ürtiker nedenleri :

İlaçlar

Enfeksiyonlar

Gıdalar

Aeroallerjenler

Böcek ısırmaları

Kan ürünleri

Hormonlar

Yabancı proteinler

Sistemik hastalıklar (konnektif-vasküler doku hst, maligniteler)

         ÜRTİKER

Ürtikerde ayırıcı tanı :

Lezyon göz kapaklarında olduğunda allerjik kontakt dermatit

Mastositoz

Guttat psoriazis

Eritem annuler sentrifüj

Ürtikeryal vaskülit

Dermatitis herpetiformis ve pemfigoidin ödemli papülleri

Anjioödem özellikle göz kapaklarında ise erizipel, lenfödem

Melkerson-Rosenthal sendromu

İdiyopatik skrotal ödem

Ürtikerde tanı :

Klinik ve anamnezle konabilir

Nedene yönelik olarak fiziksel faktörler araştırılmalı:

  Dermografizm, basınç ürtikeri, kolinerjik ürtiker, kontakt ürtiker, soğuk ürtikeri, solar ürtiker, akuajenik ürtiker, sıcak ürtikeri olarak adlandırılır

Ürtikeryal vaskülit ile ayırım dışında biyopsi gerekmez

Ürtikerin muhtemel nedenini saptamaya yönelik çok geniş bir laboratuar inceleme yapılması gerekir

Ürtikerde tedavi :

İlk adım etkenin saptanıp ortadan kaldırılması ve hastanın bu konuda ayrıntılı bir şekilde bilgilendirilmesidir

Tedavide ana ilaç H1 antihistaminiklerdir

Bir antihistaminiğin yetmediği durumlarda başka bir gruptan ikinci bir antihistaminik önerilir

H2 bloker eklenebilir

Mast hücre stabilizörleri, kortikosteroidler kullanılabilir

Kronik ürtikerli ve tedavilere cevap vermeyen olgularda eşlik eden allerjik rinitte varsa prick testi yapılıp, saptanan allerjene karşı immunoterapi uygulanabilir

Ürtikerde tedavi :

Ürtiker larinks ödemi riski nedeniyle dermatolojik acillerdendir

Hastalar mutlaka dispne, boğazda karıncalanma yönünden sorgulanmalı ve KBB bakısı yapılarak larinks ödemi araştırılmalıdır

Şiddetli ve yaygın lezyonlu olgularda sistemik kortikoterapiden çekinilmemelidir

Sıkça yapılan hata yüksek doz kortikostreoidin tek doz yapılıp hastanın evine gönderilmesidir

Bu durumda “rebound fenomeni” ortaya çıkar

Kortikoterapi gerekliyse yeterli doz başlanmalı ve mutlaka azaltılarak belirli bir zaman periyodunda düşülmelidir

Akne vulgaris :

Pilosebase birimin kronik inflamatuar hastalığıdır

Özellikle puberte döneminde sık ancak daha ileri yaşlarda da görülebilir

Kızlarda erkeklerden daha erken yaşta ortaya çıkar

Erkeklerde ciddi formlar daha sıktır

Akne oluşum mekanizması:

Multifaktöriyel olarak geliştiği düşünülmektedir

Başlıca 3 etken üzerinde durulmaktadır

Artmış sebum sekresyonu ve androjenler

  Androjenler akne vulgariste arttırıcı, östrojen ise azaltıcı etkiye sahiptir

  POS’nun akne ile ilişkili olabileceği bilinmektedir

Anormal foliküler keratinizasyon

Mikrobiyal kolonizasyon ve yangı (Propionibacterium acnes, Stapylococcus epidermidis, Pityrosporum ovale)

Akne vulgariste klinik :

Başlıca 3 formda ortaya çıkar

Komedonal

Enflamatuar

Nodülokistik

Klinik formları

Neonatal, infantil ve juvenil akne

Akne ekskoriye, mekanik akne, tropikal akne, pomad akne, akne kozmetika

İlaca bağlı akne, mesleki akne, akne konglobata, akne fulminans

Aknede elemanter lezyonlar :

Mikrokomedon

Mikroskopik saptanan komedon

Kapalı komedon (beyaz)

Derin yerleşimli tıkaç

Açık komedon (siyah)

Yüzeyel yerleşen tıkaç, distal bölümü

  melanin varlığından dolayı siyahtır

Papül-püstül

Nodül

Kist

Drene sinüs

Skatriks

Akne vulgariste ayırıcı tanı

Rosacea (birlikte olabilir)

Verrüler

Folikülit

Sifiliz papülleri

Behçet hastalığı

İlaç erüpsiyonları

Perioral dermatit

Akne vulgariste tedavi :

Topikal ve sistemik tedavi yapılabilir

Yangısal lezyonları olmayan veya hafif olan hastalarda topikal tedavi tercih edilir

Bu amaçla kullanılan başlıca ajanlar:

Benzoil peroksit, azeleik asit, adapalen, retinoidler, antibiyotiklerdir

Ajan seçilirken aknenin sınıflandırılması önemlidir

Komedonal aknede salisilik asit, adapalen, azalaik asit ve retinoidler

Enflamatuar aknede antibiyotikler

Nodülokistik aknede de ise genellikle sistemik tedavi-isotretinoin seçilir

Akne vulgariste tedavi :

Orta ve şiddetli aknede, kliniği hafif de olsa akneden ruhsal olarak olumsuz etkilenen olgularda, leke ve iz kalma riskinin yüksek olduğu durumlarda sistemik tedavi uygulanır

Başlıca tedavi seçenekleri olguya göre seçilmek üzere antibiyotikler, hormon ve retinoidlerdir

Tetrasiklinler ilk sırada tercih edilir ancak, minosiklin, doksisiklin, eritromisin, klindamisin, trimetoprim sulfametaksazol da kullanılır

Benzer etkilere sahip olan eritromisin ise çocuklarda ve hamilelerde ilk tedavi seçeneğidir

Her iki ilacın da günde 1 gramlık dozda 3 ay süre ile kullanımı önerilmektedir

Akne vulgariste tedavi :

Tedaviye yanıtın azaldığı durumlarda propionibakterium aknes direnci akla gelmelidir

Tedavinin etkisiz olduğuna karar verebilmek için en az 3 aylık bir tedavi süresi geçmelidir

Minosiklin ve doksisiklin, tetrasiklin türevi ilaçlardır, 100-200mg’lık günlük dozları 1gr. tetrasiklin etkisine eşit etki oluşturur, dirençli olgularda tercih edilir

Klasik tedavi yöntemlerine cevap vermeyen formlarda, nodülokistik aknede sentetik bir retinoik asit türevi olan isotretinoin kullanılır

Akne vulgariste tedavi :

İsotretinoin yağ bezi fonksiyonunu ve folikül keratinizasyonunu birlikte etkileyen tek ilaçtır

En önemli yan etkisi teratojenitedir

Dudaklarda kuruma ve çatlama, kas-eklem ağrısı, burun kanaması, konjunktivit (göz kuruluğuna bağlı), baş ağrısı, deri enfeksiyonlarına yatkınlık, kilo kaybı görülebilir

Doza bağlı olarak kan lipid düzeylerini ve karaciğer fonksiyon testlerini yükseltebilir

İlaca başlanmadan laboratuar incelemeler ve gebelik testi yapılmalıdır ve aylık laboratuar kontrolleri ile hasta izlenmelidir

Yan etkiler ilaç kesimi ile geri dönüşümlüdür

ALOPESİ ARETA-PELAD

ALOPESİ TOTALİS

ALOPESİ TEDAVİ

Rp/ 

  1. Atarax tab   DIB

  s: 2x1

  2. Alcool salicylee   %2   350 cc

  s: günde bir silinecek

  3. Dermovate saç losyonu   DIB

  4. Fototerapi (PUVA, UVB)

ANDROGENETİK ALOPESİ

Rp  1. Finasterid (propecia) tab   1mg    DIB

  s: günde 1 adet

  veya

  2. Minoxidile (rogaine)  sol %5  DIIIB

  s: günde 2 sürülecek

  3. Antiseboreik şampuan (Ketokenazol vs)

Tinea unguium

Rp 

1.Terbinafin tbl     DII-IIIB

  S:1x1 tok 2-3 ay

2. İtrakonazol kap    DIIIB

  s: sabah tok 2 akşam tok 2   7 gün, 3 hafta aralarla 3 kür = 3 kutu kullanılacak.

VERRÜKA

Rp.

1.Vaseline salicylée   %20   50 gr

  s. Sadece siğillere gece yatarken sürülecek

2. Pate d’oxyde de zinc    150 gr

  S: siğilin çevresine önceden

Veya

3. Duoderm/verrütol sol      DIB

  S: siğil üzerine 2 günde bir 3 kat sürülecek

4.Debridman +Kriyoterapi

5. Kantharidin sol

Tedavi seçenekleri:

1.Küretaj + iyot atuşmanı

2. Kantharidin sol

3. Kriyoterapi

4. Elektrokoterizasyon

TEDAVİ SEÇENEKLERİ

Cerrahi eksizyon

Kriyoterapi

Küretaj + elektrokoterizasyon

Yüzeyel radyoterapi

Lokal imikimod

Fotodinamik terapi